نزده اگست مطابق 28 اسد مصادف است با 96ـ مین سالگرد استرداد استقلال افغانستان میباشد . بدینمناسبت
انجمن افغانها در سویدن بهترین تبریکات و شادباشهارا خدمت افغانهای عزیز تقدیم میدارد
نود وشش سال قبل مردم افغانستان تحت قیادت شاه امان اله استقلال خود را از بزرگترین قدرت جهانی آنزمان که آفتاب در سرزمین قلمروش غروب نمیکرد ، بدست آورد . شاه امان اله در اولين نطق تاج پوشی درمسجد بزرگ عيدگاه ، از استقلال افغانستان سخن گفت و سلطنت خود را مشروط به کسب استقلال کامل ساخت و در خطاب بمردم چنین گفت : « اول برهمه رعايای صديق ملت نجيبه خود اين را اعلان و بشارت ميدهم که من تاج سلطنت افغانيه را بنام استقلال وحاکميت داخلی و خارجی افغانستان بسرنهاده ام.» سپس بمردم شریف کابل وعده میدهد که « ملت عزيز من ! من اين لباس سربازی را از تن بيرون نمی کنم تا که لباس استقلال را برای مادر وطن تهيه نسازم” .
آری ، شاه امان اله به وعده خود ایستاد . بعد از اعلام استقلال کامل درگیری خونین در جبهات مختلف صورت گرفت که بالاخره به پیشنهاد انگلستان متارکه اعلان شد که به توافقنامه راولپندی در سال 1919 انجامید که بر طبق آن انگليس ها استقلال افغانستان را مورد تأئيد قرار دادند . شاه امان توافقنامه را در 18 اگست 1919 مطابق 28 اسد 1298 در قصر زرافشان واقع بوستان سراي سابق كابل واقع پارك زرنگار منظورو توشیح نمود . شاه امان اله خان بعد از امضاي اين سند از مردم كشور خواست تا از اين روز بمثابهء ”جشن ملي ” استقبال نمايند.
با کسب استقلال کامل افغانستان ، دوره نوین حیات ملی آغازگردیده ، بردگی ملغی شد ، آزادی و نهضت نسوان بوجود آمد و رفع حجاب آغاز شد، قانون اساسی تدوین گردید، آزادی مطبوعات ، تنظیم دستگاه اداری کشور به سیستم مدرن ، تنظیم ساختار اردو به شکل امروزی و تلاش برای صنعتی شدن کشور از جمله اقدامات ماندگاری است که در دوران امانیه آغاز گردید.
افغانستان اولین کشوری بود که طلسم استعماررا شکست ، بدین لحاظ در صدر اخبار کشور های جهان قرار گرفته مقام و اهمیت بینظیری را در سطح جهانی کمایی نموده و منبع الهام به سایرآزادیخواهان جهان و بویژه آزادیخواهان هند شد و شهرت و اعتبار او در دنیا به پیمانه افزایش یافت که مسلمانان نیم قاره هند بنام شاه امان اله خطبه میخواندند.
هموطنان گرانقدر ! وقتی ما از سالگرد استرداد استقلال حرف میزنیم ، بحق از شاه امان اله سخن میگوئیم و زمانی از فقید امان اله خان یاد مینمائیم بیدرنگ نه تنها استقلال افغانستان بلکه اصلاحات دوره امانیه و نهضت جوانان در ذهن مان تداعی میگردد زیرا نام شاه امان اله خان با استقلال ، اصلاحات و جنبش جوانان رابطه ناگسستنی دارد. شاه امان اله خان عاشق استقلال ، تحولات و ترقی کشور بود . او در آستانه سفر به اروپا در مورد سفرش اعلامیه صادر نموده که در آن بطور فشرده ”دو مقصد سفر” را برجسته میسازد و بدین شرح : ” اولین مقصد من اینست که تا بهترین و مفید ترین چیزها را در کشورم به ارمغان آورده و رایج بسازم . دومین مرامم اینست که : به اروپا بگویم و تفهیم کنم که ” افغانستان در سرزمین وسیع خدا ( ج ) نیز یک ملک و مملکت است و در نقشه کره ارض اینک موجود میباشد.” و در پایان اعلام میدارد که ” بازهم انگیزه این همه علایق و تمایلم برای آن است که من فریفته وشیفته ترقی و اعتلای وطنم ، و همواره فکر وحواسم پیرامون تحول و نهضت و پیشرفت میهن می چرخد.”
با دریغ وضد افسوس که در نتیجه مخالفت ارتجاع داخلی و تحریکات دشمنان خارجی تحولات و اصلاحات آن دوره ناکام شد و شاه امان اله خان بخاطر جلوگیری از جنگ داخلی و خونریزی میان افغانان از قدرت و تاج و تخت صرف نظر نمود . بقول پوهاند حبیبی با وجودیکه در سال 1308 ده‌هزار لشکر قومی قندهاری و هزاره تحت قيادت شاه امان‌الله‌خان بسوی کابل حرکت نمود تا شورشیان را سرکوب نماید اما در مسیر راه بنابر دسایس انگليس بوسيله برخی عناصر مشکوک و روحانی نمايان داخلی توطیه صورت گرفت که جنگ قومی را دامن میزد . »
شاه با مشاهده اين وضع اسفناک و فجيع، لشکريان را بدور خود خواند و گفت : « اکنون ثابت شد که دشمنان ميخواهند در بين قبايل ما فساد و جنگ اندازند تا ما با دست خود يکديگر را بکشيم و مسبب اين عمل ناجايز من خواهم بود که برای باز گرفتن تخت و تاج، کشت و خونريزی روی خواهد داد. پس ای مردم عزيز من! بيقين بدانيد که من اين مناظر دل‌شکن جنگ داخلی و قبيلوی را تحمل کرده نميتوانم. و نميخواهم شما برای بازگشت تخت و تاج من به چنين کارها دست يازيد. پس بايد من از ميان شما بروم تا موجب چنين کشتار و خونريزی نباشم . شاه امان اله که در برنامه تحولاتش وحدت ملی جایگاه خاص داشت و حفظ آنرا بر تاج وتخت ترجیح داد و در پایان نطق خود اين دو بيت را اشک ريزان خواند : وطن !
جنگ تو صلح و صلح تو جنگ است من بقربانت اين‌چه نيرنگ است
ميــروم تـا تـو نـشنوی نـا مـم اگر از نام من تـرا ننگ است ؟
و بعد گفت : فی‌امان‌الله
و تخت و تاج را رها کرد و ترک وطن نمود.
گرچه اصلاحات عمیق و بیسابقه شاه امان اله خان که برخی آن با شتابزدگی توام بود ناکام ماند ، اما این تحولات برازندگی سیاسی خود را داشته
و اثراتی مطلوبی از خود بجا گذاشت . تلاش و مبارزه بخاطر آن ایدیال والای شاه امان اله ، ترقی و پیشرفت وطن را پایانی نیست . تجربه سالیان دراز نشان داد که استقلال سیاسی بمثابه جز مهم و اساسی استقلال کامل ، کافی نبوده و بدون استقلال اقتصادی نامکمل میباشد و جهت دست یابی به استقلال کامل ما نیاز به استقلال فکری ، شعوری ، سیاسی ، اقتصادی و حس حب الوطن داریم و این محض زمانی ممکن است که به علم و ترقی اعتقاد داشته همدیگر را تحمل نموده ، تولیرانس و تساهل داشته و منافع ملی مان را گرامی بداریم . این امر در اوضاع و احوال کنونی کشور مبرمیت خاصی خود را دارد زیرا سالهاست که هموطنان ما قربانی بازیهای بزرگ جهانی و منطقوی شده و به صلح ، آرامش و ثبات مانند هوا نیاز دارند.
برای رسیدن به این آرمان والا راه پر درازی پیشرو داریم و با تجلیل و گرامیداشت از استرداد استقلال افغانستان و ارجگذاری به قربانی ها و مبارزات آزادیخواهان وطن ، آرمانهای آنها را هیچگاه فراموش نمیکنیم . بگذار تجلیل از نود وششمین سالگرد استرداد استقلال افغانستان وحدت ملی مان را بیشتر تحکیم نماید و برای تحولات و تغییرات کیفی در حیات سیاسی و اقتصادی و ریشه کن ساختن فساد اداری در کشور بیشتر مصمم تر شویم .
ولی مردم ما تا آزادی حقیقی و سعادت واقعی فاصله زیاد دارند. ما زمانی به آزادی می رسیم که به بلوغ ذهنی رسیده و خود سر نوشت خودمان را تعیین نماییم
فرخنده باد 96 مین سالگرد استقلال افغانستان
نیکمرغه دی وی د استقلال 96 کلیزه
